ਸਮਝਦਾਰ ਚੂਹਾ

ਕਿਸੇ  ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ  ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ  ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ |  ਕਿਸਾਨ   ਦੇ ਕੋਲ ਥੋੜ੍ਹੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਮੀਨ ਸੀ ਜੋ ਇੱਕ ਨਦੀ  ਦੇ ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਸੀ | ਉਥੇ ਹੀ  ਨਦੀ ਕੰਢੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਆਸ਼ਿਆਨਾ ਬਣਾ ਰੱਖਿਆ ਸੀ |  ਕਿਸਾਨ ਪੂਰੀ ਮਿਹਨਤ ਲਗਾਕੇ ਜੀ ਜਾਨ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ |  ਮਹਿੰਗਾਈ  ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ  ਉਸਦਾ ਘਰ ਦਾ ਗੁਜਾਰਾ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਚੱਲਦਾ ਸੀ |  ਉਸਨੇ ਨਦੀ ਕੰਢੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ  ਦੇਸ਼ੀ ਦਾਰੂ ਬਣਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ |  ਤਾਂ ਕਿ ਉਸਦੇ ਘਰ ਦਾ ਖਰਚਾ ਚੱਲ ਸਕੇ |  ਦਾਰੂ ਕੱਢ ਕੇ ਉਹ ਇੱਕ ਡਿੱਬੇ ਵਿੱਚ  ਰੱਖਦਾ ਸੀ |  ਇੱਕ ਦਿਨ ਇੱਕ ਚੂਹਾ ਖਾਣੇ  ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਉੱਥੇ ਆ ਗਿਆ |  ਖਾਣਾ ਢੂੰਡਦੇ ਹੋਏ ਚੂਹਾ ਦਾਰੂ  ਦੇ ਡੱਬੇ  ਦੇ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਡੱਬੇ ਦਾ ਢੱਕਨ ਕੁੱਝ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੋਇਆ ਸੀ |  ਚੂਹਾ ਉਸ ਵਿੱਚੀ ਹੇਠਾਂ ਝਾਕਣ ਲਗਾ ਤਾਂ ਦਾਰੂ  ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ  ਡਿੱਗ ਗਿਆ | ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਥ ਪੈਰ ਮਾਰੇ  ਪਰ ਬਾਹਰ  ਨਿਕਲ ਨਹੀਂ  ਸਕਿਆ |  ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਉਹ  ਬਚਾਓ ਬਚਾਓ ਚੀਖਣ ਲਗਾ  |  ਉਸਦੀ ਅਵਾਜ ਸੁਣ ਕੇ  ਇੱਕ ਬਿੱਲੀ ਉੱਥੇ ਆ ਗਈ  |  ਉਸਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ  ਚੂਹਾ ਦਾਰੂ ਵਿੱਚ  ਡਿਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ |  ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਚੂਹੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ  ਮੈ ਤੈਨੂੰ ਬਚਾ ਤਾਂ ਲਵਾਂਗੀ  ਪਰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਤੈਨੂੰ ਖਾ ਜਾਉਂਗੀ  |  ਚੂਹੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸ਼ਰਾਬ  ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਕੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਤਾਂ ਅੱਛਾ  ਹੈ ਕਿਸੇ  ਦੇ ਕੰਮ ਆ ਸਕਾਂ  |  ਘੱਟ  ਤੋਂ ਘੱਟ ਤੁਹਾਡੀ  ਢਿੱਡ ਦੀ ਭੁੱਖ ਤਾਂ ਮਿਟੇਗੀ |  ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਚੂਹੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਅਤੇ ਲੱਗੀ  ਖਾਣ  |  ਚੂਹੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚੋਂ  ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਬਦਬੂ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਘੱਟ  ਤੋਂ ਘੱਟ ਧੋ ਤਾਂ ਲਓ | ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਇਹ ਠੀਕ ਹੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ |  ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਬਿੱਲੀ ਚੂਹੇ ਨੂੰ ਧੋਣ ਲੱਗੀ ਪਕੜ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਢਿੱਲੀ ਹੋਈ ਚੂਹਾ ਭੱਜ ਕੇ ਨੇੜਲੀ ਖੁੱਡ ਵਿੱਚ ਜਾ ਛੁਪਿਆ |  ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ  ਤੂੰ ਤਾਂ ਵਾਹਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ  ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਭੋਜਨ ਬਣੇਗਾ ਪਰ ਹੁਣ ਭੱਜ ਗਿਆ ਹੈਂ  |  ਚੂਹੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਜੋ ਕੁਛ ਵੀ ਕਹਿ ਗਿਆ ਸ਼ਰਾਬੀ ਹੋਕੇ ਕਹਿ ਗਿਆ |  ਲੇਕਿਨ ਹੁਣ ਤਾਂ  ਸ਼ਰਾਬ ਉੱਤਰ  ਚੁੱਕੀ ਹੈ |  ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਵਾਹਦੇ ਦੀ ਗੱਲ! ਵਾਹਦਾ  ਤਾਂ ਆਦਮੀ ਨਹੀਂ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਮੈ ਕੀ ਨਿਭਾ ਸਕਦਾ ਹਾਂ  |

-ਕੇ ਆਰ ਜੋਸ਼ੀ